پاسخ به پرسش دریافتی

سلام خدمت شما. همۀ تجربه‌کنندگان، چه مسلمان و چه غیرمسلمان، اظهار کرده‌اند که دنیایی سراسر عشق و محبت و نور را تجربه کرده و از همراهی وجودی مقدس برخوردار بوده‌اند، ولی طبق اعتقادات دینی ما مسلمان، زمانی که فردی از دنیا می‌رود در شب اول، دو فرشته برای حساب کتاب به سراغ شخص متوفی آمده و او را مورد بازجویی قرار می‌دهند. شما این مسئله را چگونه توجیه می‌کنید.

پاسخ:

سلام و عرض ادب.پاسخ شما را در قالب چند نکته بیان می‌کنیم:

1. این‌طور نیست که همۀ تجارب نزدیک به مرگ، خوشایند و همراه با عشق و محبت الهی بوده باشد؛ گزارش‌های فراوانی از تجارب نزدیک به مرگ ناخوشایند نیز وجود دارد که همراه با درد و مشقت برای تجربه‌کننده بوده است. برای مطالعۀ بیشتر در این زمینه به کتاب «رقص پشت تاریکی» نوشته خانم ننسی بوش مراجعه فرمایید.

2. برخی تجارب نزدیک به مرگ، در آغاز، همراه با احساس سبک‌بالی و آرامش برای تجربه‌کننده بوده (که احتمالاً ناشی از فراغت از جسم زمینی است)، اما رفته‌رفته اوضاع تغییر کرده و تجربۀ فرد ناخوشایند شده است و تجربه‌کننده بابت اعمالش توبیخ شده است؛ پس نمی‌توان تضمین داد که در همۀ مواردی که تجربۀ فرد در آغاز خوشایند بوده، اگر ادامه می‌یافت، اوضاع به همین منوال پیش می‌رفت (خصوصاً در تجارب نزدیک به مرگ سطحی یا نیمه‌عمیق).

3. فرض شما در جایی است که فردی به‌طور کامل مرده باشد و امکان بازگشت او به زندگی منتفی باشد، حال آنکه در تجارب نزدیک به مرگ، فرد هنوز به‌طور کامل نمرده است و دوباره به زندگی باز می‌گردد؛ و دلیلی وجود ندارد که اتفاقاتی که برای افراد دستۀ اول  در متون دینی ذکر شده بتوان برای افراد دستۀ دوم نیز سرایت داد.

4. در روایاتی که دربارۀ سؤال قبر و مواجه میّت با دو فرشته به نام‌های نکیر و منکر نقل شده، تأکید شده که این حسابرسی برای کسانی است که دارای محض ایمان یا محض کفر باشند و بقیه از این حسابرسی معاف‌اند (الکافی، ج3، ص225)؛ بنابراین نمی‌توان آن را به همۀ افراد سرایت داد.

موفق باشید.