گوهر ادیان

 گوهر همۀ ادیان اصیل، تسلیم خودآگاهانه در برابر سلطنت قاهرانۀ «حق» است

گوهر و جانمایۀ مشترک همۀ ادیان اصیل جهان، تَرک خودی و تسلیم خودآگاهانه(ناخودآگاه که همه تسلیم‌اند!)  در برابر سلطنت قاهرانۀ «حق» است. نتیجۀ این تسلیم، عشق و میل خدمت به همه اطوار و مراتب هستی است. بر این اساس، همۀ ادیان اصیل، در واقع حق‌اند. اما با وجود این، ادیان اصیل، همگی در طول تاریخ، پیرایه‌هایی بر خود بسته‌اند و قرائت‌های رسمی آنها دچار اِعوجاجاتی شده است و از‌این‌رو، دربارۀ این قرائت‌های رسمی و رایج دیگر نمی‌توان حکم پیشین را جاری دانست. حقانیت ادیان در این بخش، به میزان نسبتی است که با آن گوهر مشترک برقرار می‌کنند. به میزانی که گوهر و بنیان مشترک ادیان در فرامین و تعالیم دینی خاص همچنان باطراوت باقی مانده باشد، به همان میزان از حقانیت برخوردار است. اطلاع از این نسبت، نیازمند ملحوظ داشتن فهرستی از معیارهای ارزیابی است که در دو ساحت صورت و محتوا، قادر به شناسایی پیرایه‌های غیراصیل ادیان باشد. سازگاری درونی، وفاداری به شهودات بنیادین اخلاقی، ترغیب مدارا و مهر و آشتی نسبت به همۀ اطوار و مراتب هستی و از همه مهم‌تر قابلیت تحول‌آفرینی درونی و فراهم آوردن بستری مهیا برای یک زندگی معنوی و مهربانانه، از جملۀ این معیارهای ارزیابی است.

دکتر مجتبی اعتمادی نیا